8. SOBÓR NICEJSKI II - SOBORY KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO

+
Sobór Nicejski II - ROK 787

"Był to ostatni, siódmy Sobór powszechny uznawany przez Kościół katolicki i Kościoły prawosławne. Głównym powodem zwołania go była walka z ikonami i z tymi, którzy im oddawali cześć, czyli ikonoklazm. Konflikt, który dotknął wschodnią cześć cesarstwa rzymskiego ze stolicą w Konstantynopolu, trwał z przerwami od 727 do 843 roku. Na zakończenie soboru cesarzowa Irena i cesarz Konstantyn VI podpisali decyzję, zgodnie z którą kult ikon jest prawomocny. Pod dokumentem, pod którym jako pierwsi z zebranych biskupów podpisali się lagaci papiescy, podkreśla się, że należy czcić Krzyż Święty, obrazy Chrystusa i Matki Najświętszej, świętych i aniołów, że można i należy oddawać im cześć przez przyklękanie, okadzanie, palenie świateł, byleby pamiętać, że adoracja w sensie ścisłym (alethine latreia) przynależy się jedynie Bogu"

DEKRET WIARY

1. Światy, wielki i ekumeniczny synod, dzięki łasce Bożej, dekretem naszych Pobożnych i miłujących chrześcijaństwo władców, Konstantym [VI] i jego matki Ireny, zgromadzony po raz drugi w Nicei, sławnym mieście metropolitalnym prowincji Bitynii, w świętym kościele Bożym nazwanym od imienia «Mądrości», idąc za tradycją Kościoła katolickiego, ustanowił, co następuje.

2. Ten, który udzielił nam światła dla poznania Siebie i wyzwolił nas z ciemności i obłędu bałwochwalstwa, Chrystus nasz Bóg, poślubił święty katolicki Kościół „nie mający skazy czy zmarszczki” i obiecał go strzec. Potwierdził to mówiąc do swoich świętych uczniów. „Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata”. Taką obietnicę dał nie tylko im, ale pozostawił ją także nam, którzy za ich pośrednictwem uwierzyliśmy w imię Jego.

3. Jednakże są ludzie, którzy - nie dbając o ten dar, omamieni oszustwami nieprzyjaciela - odeszli od prawdziwej nauki, sprzeciwili się tradycji Kościoła katolickiego i całkowicie zbłądzili w rozumieniu prawdy. Jak mówi powiedzenie, zabłądzili na ścieżkach własnego pola, a w swych rękach trzymają nieurodzaj. Odważyli się bowiem odrzucić święte ozdoby, stosowne i odpowiednie dla kultu Bożego.

4. Pretendują oni do bycia kapłanami, ale nimi nie są, bo do nich zapewne odnosi się to, co Bóg zawołał ustami Proroka: „Liczni pasterze zniszczyli moją winnicę, stratowali moją posiadłość”. Usłuchali bowiem mężów bezbożnych, kierujących się własnymi szalonymi zamysłami i oskarżyli święty Kościół, poślubiony samemu Chrystusowi Bogu, a ponieważ „nie rozróżniają pomiędzy tym, co święte, i tym, co świeckie”, traktują tak samo wizerunki Pana i jego świętych, jak posągi szatańskich bałwanów.

5. Przeto Pan Bóg, nie mogąc znieść, by poddany Mu lud był zarażany tego rodzaju plagą, przez działanie swej Bożej woli, jak również dzięki pobożnej gorliwości i przyzwoleniu Konstantyna i Ireny, naszych cesarzy bardzo oddanych wierze, zwołał ze wszystkich stron nas - zwierzchników stanu kapłańskiego, aby przez wydanie wspólnych rozporządzeń umocniła się natchniona przez Boga tradycja Kościoła katolickiego.

6. Po starannym zbadaniu i rozważeniu, z tym jedynym celem, aby postępować za prawdą, oznajmiamy, że nic nie odejmujemy, ani nic nie dodajemy, lecz zachowujemy nietknięte całe doktrynalne dziedzictwo katolickiego Kościoła. Idziemy za nauką sześciu świętych i ekumenicznych soborów, przede wszystkim za tym, który zgromadził się niegdyś w znakomitej metropolii Nicei, oraz za tym, który odbył się później w stolicy cesarskiej, której strzeże Bóg.

7. Wierzymy w jednego Boga....

8. Wstrętem przejmuje nas Ariusz, którego wyłączamy ze wspólnoty Kościoła, a wraz z nim jego zwolenników i współwyznawców jego szalonej i zgubnej doktryny, oraz Macedoniusza i tych, którzy są przy nim, słusznie nazwanych pneumatomachami.

9. Wyznajemy zaś Naszą Panią, świętą Maryję, rzeczywiście i prawdziwie Matkę Boga, ponieważ urodziła co do ciała Jednego z Trójcy, Chrystusa, naszego Boga”. Nasza nauka opiera się na tym, co po raz pierwszy ogłosił jako dogmat sobór w Efezie, który usunął z Kościoła bezbożnego Nestoriusza wraz z jego uczniami, ponieważ wprowadzali dwoistość osób w Chrystusie.

10. Wraz z tymi synodami wyznajemy dwie natury Tego, który przyjął ciało dla nas z niepokalanej Bożej Rodzicielki, zawsze Dziewicy Maryi. Uznajemy w Nim doskonałego Boga i doskonałego człowieka, jak to ogłosił sobór w Chalcedonie, wypędzając z Kościoła Eutychesa i Dioskora, którzy mówili bluźnierczo o «bożym mieszkaniu».

11. Dołączamy do tych heretyków Sewera, Piotra i innych, powiązanych ze sobą łańcuchem najrozmaitszych bluźnierstw. Wraz z nimi potępiamy i odrzucamy błędy Orygenesa i Ewagriusza oraz wymysły Didyma, tak jak uznał to za właściwe piąty sobór w Konstantynopolu.

12. Następnie głosimy w Chrystusie dwie wole i dwa działania, zgodne z własnościami każdej z Jego dwóch natur, co proklamował uroczyście szósty sobór w Konstantynopolu, wyrzekając się Sergiusza, Honoriusza, Cyrusa, Pyrrusa, Makarego, przeciwników prawdziwej wiary, i tych, którzy myślą podobnie jak oni.

13. Krótko mówiąc, zachowujemy nienaruszoną całą przekazaną nam tradycję Kościoła, zarówno pisaną, jak i niepisaną. Jednym z elementów tej tradycji jest malowanie wizerunków na obrazach, w ten sposób, by obraz był zgodny z przekazem podanym przez Ewangelie, aby te wizerunki potwierdzały, że Słowo Boże naprawdę było człowiekiem, a nie wytworem fantazji, i abyśmy mieli z tego korzyść, utwierdzając się w tej wierze. Albowiem wizerunek i rzecz, którą wyobraża wskazują na siebie nawzajem i stanowią niedwuznacznie swoje odzwierciedlenie.

14. W ten oto sposób, postępując jakby królewską drogą za Bożą nauką naszych świętych Ojców i za Tradycją Kościoła katolickiego - wiemy przecież, że w nim przebywa Duch Święty - orzekamy z całą dokładnością i z troską o wiarę, że przedmiotem kultu powinny być nie tylko wizerunki drogocennego i ożywiającego Krzyża, lecz tak samo czcigodne i święte obrazy malowane, ułożone w mozaikę lub wykonane innym sposobem, które umieszcza się ze czcią w świętych kościołach Bożych, na naczyniach liturgicznych i na szatach, na ścianach czy na desce, w domach czy przy drogach.

15. Są one wyobrażeniami naszego Pana Jezusa Chrystusa, Boga i Zbawiciela, Niepokalanej Pani naszej, świętej Bożej Rodzicielki, godnych czci Aniołów oraz wszystkich świętych i świątobliwych mężów. Im częściej wierni będą patrzeć na ich obrazowe przedstawienia, rym bardziej, oglądając je będą się zachęcać do wspominania i miłowania pierwowzorów, do oddawania im czci i pokłonu.

16. Nie otacza się ich jednak taką adoracją, jaka według naszej wiary należy się wyłącznie Naturze Bożej. Oddaje im się hołd przez ofiarowanie kadzidła i zapalanie świateł, podobnie jak to się czyni przed wizerunkiem drogocennego i ożywiającego Krzyża, przed świętymi Ewangeliami i innymi przedmiotami kultu, jak to było w pobożnym zwyczaju u przodków. „Cześć oddawana wizerunkowi przechodzi na prototyp”; a kto składa hołd obrazowi, ten go składa Istocie, którą obraz przedstawia.

17. Tak oto umocnione jest nauczanie naszych świętych Ojców czyli Tradycja Kościoła katolickiego, który przyjął Ewangelię od krańca do krańca ziemi. W ten sposób podążamy za nauką Pawła, który przemawiał w imię Chrystusa, za boskim kolegium apostolskim i za świętymi Ojcami, podtrzymując tradycje, które od nich otrzymaliśmy.

18. Przeto możemy śpiewać Kościołowi tryumfalne hymny, jak to czynił Prorok: „Raduj się, Córo Syjońska, ogłaszaj, Córo Jeruzalem, wesel się i ciesz z całego serca, Pan uwolnił Cię od niesprawiedliwości twoich przeciwników, uwolnił cię z rąk twoich nieprzyjaciół, Pan, Król jest pośród ciebie, nie zobaczysz więcej tego, co złe”, a pokój będzie z tobą aż po wieczne czasy.

19. Ci zaś, którzy ośmielają się myśleć albo nauczać inaczej, albo, naśladując przeklętych heretyków, lekceważyć Tradycję Kościoła i wymyślać nowości, albo odrzucać coś z tego, co zostało powierzone Kościołowi, jak Ewangelia, wizerunek Krzyża albo malowane obrazy czy święte relikwie męczenników; albo jeżeli ktoś podstępnie i nikczemnie zamierza usunąć jakiś element prawomocnej Tradycji Kościoła katolickiego; albo kto używa świętych naczyń lub godnych poszanowania klasztorów do celów pospolitych i w sposób niegodny, zarządzamy, że ci wszyscy, którzy tak postąpią, jeżeli są biskupami lub duchownymi zostaną pozbawieni swoich urzędów, gdy są mnichami lub osobami świeckimi będą wyłączeni ze wspólnoty wiernych.

ANATEMATYZMY W SPRAWIE ŚWIĘTYCH OBRAZÓW

I. Jeżeli ktoś nie wyznaje, że Chrystusa, naszego Boga, można opisać pod względem Jego człowieczeństwa - niech będzie przeklęty.

II. Jeżeli ktoś nie dopuszcza, aby opowieści ewangeliczne były przedstawiane na obrazach - niech będzie wyłączony.

III. Jeżeli ktoś nie oddaje czci tym obrazom, uczynionym w imieniu Pana i Jego świętych - niech będzie wyłączony.
Jeżeli ktoś odrzuca wszelką Tradycję kościelną, pisaną czy niepisaną - niech będzie wyłączony.

KANONY

I Należy we wszystkim przestrzegać świętych kanonów
Dla tych, którzy przyjęli godność kapłańską wzorem do naśladowania są świadectwa i zalecenia dane w przepisach kanonicznych. Przyjmujemy je z radością, śpiewając Panu Bogu wraz z prorokiem Dawidem słowami: „Cieszę się z drogi Twych upomnień jak z wszelkiego bogactwa”. Oraz: „Nakazałeś sprawiedliwość w Twoich upomnieniach na wieki; daj mi zrozumienie, abym żył”. Jeśli «na wieki» głos proroka nakazuje nam „przestrzegać upomnień Boga i w nich żyć”, jasne jest, że powinny pozostawać nietknięte i niezmienione. Mojżesz, który widział Boga, tak powiedział: „Niczego do nich nie dodasz i niczego nie ujmiesz”. Boży apostoł [Piotr], w nich szukając swojej chwały, zawołał: „Wejrzeć w te sprawy pragną Aniołowie”, Paweł zaś mówi: „Gdyby wam Anioł głosił Ewangelię różną od tej, którą otrzymaliście - niech będzie przeklęty”.
Tymi wszystkimi danymi nam zachętami i świadectwami radujemy się, Jak ten co zdobył wielki łup”, z radością przyjmujemy do serca boskie kanony i zachowujemy ich nakazy całkowicie i bez żadnych zmian: to, co zostało ogłoszone trąbą Ducha Świętego przez najchwalebniejszych apostołów, to, co nakazało sześć świętych i ekumenicznych soborów oraz rozporządzenia synodów lokalnych, które zbierały się dla wyjaśnienia uchwał wielkich soborów, a także wszystkie zalecenia, które pozostawili święci Ojcowie. Oni wszyscy, oświeceni przez jednego i tego samego Ducha, ustanowili to, co ma służyć dla naszego pożytku.
Tych, którzy zostali wyłączeni przez anatemę i my wyłączamy, składamy z urzędu tych, których oni składają, odrzuconych i my odrzucamy, tych zaś, na których nałożono kary kanoniczne i my poddajemy takim samym karom.
„Postępowanie wasze niech będzie wolne od chciwości na pieniądze, zadowalajcie się tym, co macie” - oto jest dosłowne upomnienie Pawła apostoła Bożego, który wstąpił do trzeciego nieba i usłyszał słowa, których nie godzi się człowiekowi wypowiadać.

II. Mający być wyświęcony na biskupa powinien obiecać, że będzie niezawodnie przestrzegał kanonów, inaczej nie będzie wyświęcony
Śpiewając psalm obiecujemy Bogu: „Będę się radował z Twych ustaw, słów Twoich nie zapomnę”, bowiem dla wszystkich chrześcijan zbawienne jest przestrzeganie Bożych praw; szczególnie zaś dla tych, którzy zostali przyodziani w godność kapłańską. Przeto rozporządzamy, by każdy, kto chce zostać biskupem, znał cały psałterz, aby mógł z niego napominać i nauczać duchownych, swoich podwładnych. Metropolita powinien dokładnie przeegzaminować kandydata, czy okazuje zapał do dogłębnego, a nie pobieżnego przestudiowania świętych kanonów, świętej Ewangelii, księgi listów bożego Apostoła i w ogóle całego Pisma świętego, oraz, czy postępuje zgodnie z Bożymi przykazaniami i uczy tego powierzony sobie lud.
Albowiem - jak stwierdza wielki Dionizy - istotą naszej hierarchii są zasady przekazane przez Boga, to znaczy prawdziwa znajomość świętych Pism. Jeżeli by się ktoś temu sprzeciwił i nie zgadzał się chętnie, aby tak właśnie postępować i tak nauczać, nie będzie konsekrowany, ponieważ Bóg powiedział przez usta proroka: „Ponieważ ty odrzuciłeś wiedzę, ja ciebie odrzucę od mego kapłaństwa”.

III. Władcy świeccy nie mogą obierać biskupa
Każda nominacja na biskupa, kapłana czy diakona dokonana przez władcę świeckiego jest nieważna, zgodnie z kanonem, który mówi: „Jeżeli jakiś biskup, korzystając z poparcia władzy świeckiej, otrzyma dzięki niej zwierzchnictwo kościelne, ma być pozbawiony swego urzędu, a wszyscy, którzy byli jego wspólnikami, powinni być wykluczeni”. Trzeba natomiast, aby kandydat na biskupa był obierany przez biskupów, zgodnie z tym, co zarządzili w Nicei święci Ojcowie, w kanonie, który mówi co następuje: „Jest rzeczą szczególnie ważną, aby biskup był wybierany przez wszystkich biskupów, którzy są w tej prowincji. Jeśliby zaś napotykało to na trudności, albo gdyby zaszła pilna potrzeba, albo stała na przeszkodzie długość drogi, powinno się zebrać w jednym miejscu przynajmniej trzech biskupów, zaopatrzonych w pisemne zezwolenia nieobecnych i udzielić mu sakry. Potwierdzenie prawne tego aktu przysługuje w każdej prowincji metropolicie”.

IV. Biskupi powinni powstrzymywać się od przyjmowania darów
Głosiciel prawdy, boży Apostoł Paweł, ustanawiając kanon dla prezbiterów Efezu, w rzeczywistości zaś dla całego zgromadzenia kapłańskiego, z największą dobitnością oświadczył: „Nie pożądałem srebra ani złota, ani szaty niczyjej; we wszystkim pokazałem wam, że tak pracując trzeba wspierać słabych”, uważał bowiem, że więcej szczęścia jest w dawaniu.
Przeto również i my, pouczeni przez niego, zarządzamy, że biskup absolutnie nie powinien myśleć o szukaniu brudnego zysku i szukać usprawiedliwień w grzechu, nie może żądać złota albo srebra czy innych dóbr od biskupów, duchownych ani mnichów którzy mu podlegają. Albowiem powiedział Apostoł: „Niesprawiedliwi nie posiądą królestwa Bożego”, oraz: „Nie dzieci rodzicom winny gromadzić majętności, lecz rodzice dzieciom”. Gdyby się zdarzyło, że jakiś biskup z powodu chciwości złota albo innej podobnej rzeczy, lub przez inną jeszcze osobistą namiętność odsunął od pełnionej posługi któregoś ze swych duchownych, złożył go z zajmowanego stanowiska albo zamknął przed nim czcigodną świątynię, aby ten nie mógł w niej sprawować służby Bożej - taki biskup, posuwając się w swym szaleństwie do czynów niedorzecznych, pokazuje, że naprawdę sam jest pozbawiony rozumu; przeto jego powinna spotkać taka sama kara, a „zło rzucone na innego niech spadnie na jego głowę”, ponieważ przekroczył przykazania Boże i polecenia Apostołów. Sam bowiem Piotr, szczyt doskonałości apostolskiej, nakazuje: „Paście stado Boże, które jest przy was, strzegąc go me pod przymusem, ale z własnej woli, jak Bóg chce; nie ze względu na niegodziwe zyski, ale z oddaniem, i nie jak ci, którzy ciemiężą gminy, ale jako żywe przykłady dla stada. Kiedy zaś objawi się Najwyższy Pasterz, otrzymacie niewiędnący wieniec chwały”.

V. Szydzący z duchownych, którzy otrzymali stanowisko w Kościele bez dawania pieniędzy, podlegają karze kanonicznej
Istnieje grzech, który sprowadza śmierć - kiedy grzesznicy trwają w nim bez woli poprawy. Jeszcze zaś gorszy grzech jest wówczas, gdy grzesznicy w swojej arogancji powstają przeciwko pobożności i prawdzie i gdy, wyżej ceniąc mamonę od posłuszeństwa Bogu, nie stosują się do zaleceń zawartych w kanonach. W takich ludziach nie ma Pana Boga, zwłaszcza wówczas, gdy już okryci hańbą przez własny upadek, nadal nie odzyskują rozumu. Tymczasem trzeba, by oni bardziej zbliżyli się do Boga i ze skruszonym sercem błagali o odpuszczenie swoich grzechów i o okazanie im pobłażliwości, a nie chełpili się z dawania zakazanych darów: „Pan jest blisko skruszonych w sercu”.
Wszyscy ci, co się chlubią z otrzymania stanowiska w hierarchii kościelnej dzięki swoim pieniądzom i pokładają nadzieję w tym haniebnym zwyczaju, który oddala od Boga i wyklucza z kapłaństwa, a co więcej, bezwstydnie i otwarcie, z obelżywymi słowami na ustach okazują lekceważenie tym duchownym, których wybrano bez pieniędzy, dzięki ich nienagannemu życiu i działaniu Ducha Świętego, postanawiamy, że powinni po pierwsze zostać zdegradowani do najniższego święcenia, a jeśli będą stawiali opór, zmuszą ich do poprawy kary kanoniczne.
Jeśliby się okazało, że jakiś duchowny niegdyś tak postąpił, aby otrzymać święcenia, podpada pod kary przewidziane w kanonie apostolskim, który mówi: „Jeżeli biskup, prezbiter albo diakon otrzymał swoją godność za pieniądze, powinien zostać złożony z urzędu, jak również ten, który go konsekrował, są też całkowicie wyłączeni ze wspólnoty, tak jak Szymon Mag został wyłączony przeze mnie, Piotra”.
Te same postanowienia zawarte są w drugim kanonie naszych Ojców zgromadzonych w Chalcedonie: „Jeżeli biskup dokonuje święceń za pieniądze i czyni przedmiotem handlu łaskę, której nie można sprzedawać, jeśli za pieniądze konsekruje biskupa lub chorepiskopa lub prezbitera, diakona czy jakąkolwiek inną osobę zaliczaną w poczet duchowieństwa, albo jeśli z chęci brudnego zysku mianuje za zapłatą administratora, adwokata, kuratora czy kogokolwiek, kto podlega prawu kościelnemu, naraża się - gdy tylko zostanie to udowodnione - na utratę swego stanowiska. Co do wyświęconego w ten sposób, to nie będzie miał żadnej korzyści z zakupionych święceń czy promocji, ponieważ ma być pozbawiony zdobytej za pieniądze godności czy stanowiska. Kto był pośrednikiem w tym haniebnym i zakazanym handlu, to jeśli jest duchownym, traci swoje stanowisko, jeśli zaś jest osobą świecką lub mnichem, zostanie wyłączony ze wspólnoty”.

VI. Synod lokalny ma się odbywać co roku
Istnieje kanon, który mówi: „Trzeba, aby biskupi zbierali się dwa razy do roku dla rozstrzygnięcia bieżących spraw”. Święci Ojcowie szóstego soboru zarządzili, celem wyeliminowania zbędnych niewygód związanych z odbyciem podróży i aby mieli do niej łatwiejszą sposobność biskupi, którzy muszą się razem spotkać, aby takie zgromadzenie „bez względu na okoliczności i wymówki odbywało się raz w roku i aby naprawiało powstałe nadużycia”. Ten właśnie kanon my na nowo ustanawiamy; każdego władcę świeckiego, który by przeszkadzał w jego wykonaniu, należy wyłączyć ze społeczności wiernych. Jeżeli zaś jakiś metropolita będzie zaniedbywał realizowanie tego rozporządzenia, mimo, iż nie stoi na przeszkodzie konieczność albo siła i nie ma uzasadnionego usprawiedliwienia, będzie ukarany kanonicznie.
Gdy odbywa się synod i rozważane są zagadnienia dotyczące kanonów i Ewangelii, zebrani tam biskupi powinni z wielką troską i starannością czuwać, by zawsze były wypełniane Boże przykazania dające życie: „W ich przestrzeganiu zysk jest wielki”; „bo lampą jest nakaz, a światłem Prawo, drogą do życia - upomnienie, nagana”; „przykazanie Pana jaśnieje i oświeca oczy”. Metropolita nie ma prawa niczego żądać od biskupów, ani zwierzęcia jucznego, ani niczego innego. Jeżeli to zrobi, zostanie ukarany grzywną, czterokrotnie większą od sumy, której zażądał.

VII. Należy uzupełnić konsekrację kościołów, w których nie umieszczono relikwii świętych
Mówi Paweł, boży Apostoł: „Grzechy niektórych ludzi są wiadome wszystkim, za niektórymi zaś idą w ślad”. Wcześniejsze błędy pociągają za sobą następne - tak i bezbożna herezja oszczerców chrześcijan pociąga za sobą inne bezbożności. Przeto nie tylko pozdejmowano ze ścian kościołów czcigodne obrazy, lecz zaprzestano też i innych praktyk, które trzeba przywrócić i zatrzymać, zgodnie z tym co nakazuje prawo pisane i niepisane. Polecamy więc, by we wszystkich świątyniach konsekrowanych bez świętych relikwii męczenników, umieszczono je teraz z przepisanymi modlitwami. Gdyby w przyszłości biskup konsekrował kościół bez relikwii, należy go złożyć z urzędu jako winnego naruszenia tradycji kościelnej.

VIII. Nie należy przyjmować Żydów, jeśli się ze szczerego serca nie nawrócą
Niektórzy, wywodzący się z religii żydowskiej, nadal pozostają przy swoim błędzie i myślą, że mogą szydzić z Chrystusa, naszego Boga, udają bowiem tylko, że są chrześcijanami, a potajemnie sprzeciwiają Mu się - nadal obchodzą skrycie szabat i wypełniają inne jeszcze praktyki judaizmu. Nakazujemy więc, że takich ludzi nie wolno dopuszczać ani do komunii, ani do modlitw, ani do kościoła. W rzeczywistości, mimo pozorów nawrócenia, są Żydami i żyją według zasad religii żydowskiej. Nie wolno dopuścić, aby tacy chrzcili swe dzieci i kupowali lub posiadali niewolników. Jeżeli jednak któryś z nich nawróci się ze szczerą wiarą i uwierzy z całego serca, a także ujawni żydowskie obyczaje i rytuały, aby i inni mogli zostać skłonieni do nawrócenia i się poprawić, tego należy przyjąć i ochrzcić, jak również jego dzieci. Warunkiem jest, by było zapewnione, że odszedł od zwyczajów żydowskich. Jeżeli nie da takiego zapewnienia, w żaden sposób nie może zostać przyjęty.

IX. Nie wolno ukrywać żadnej książki heretyków oskarżających chrześcijan o herezję
Wszystkie te dziecinne żarty, chore wytwory szaleństwa, pseudotraktaty, wszelkie pisma przeciwne czci świętych obrazów należy złożyć w domu biskupa Konstantynopola, aby były zamknięte z innymi pismami heretyckimi. Jeżeli znajdzie się ktoś, kto by je potajemnie przechowywał, zostanie złożony z urzędu gdy jest biskupem, prezbiterem lub diakonem, a jeśli jest świeckim lub mnichem, zostanie wyłączony.

X. Duchownemu nie wolno opuszczać swojej parafii i przenosić się do innej bez wiedzy biskupa
Niektórzy duchowni, lekceważąc przepis kanoniczny, opuszczają swoje parafie, aby przejść do innych, a zwłaszcza przybywają tu do cesarskiej stolicy, chronionej przez Boga, przystają do możnych protektorów i sprawują służbę Bożą w ich kaplicach. W przyszłości nie wolno ich przyjmować ani do domów ani do kościołów bez zgody ich biskupa i biskupa Konstantynopola. Tego, który uczyni to, należy złożyć z urzędu.
Tym, którzy tak postępują za wiedzą wspomnianych wyżej biskupów, nie wolno przyjmować zajęć świeckich i światowych, zwłaszcza, że zabraniają tego święte kanony. Ten, kto przyjął stanowisko zarządcy, winien z tego zrezygnować albo zostanie zdeponowany. Powinien raczej uczyć dzieci i domowników oraz czytać im Pismo święte, ponieważ do tego został wyświęcony.

XI. W domach biskupich i w klasztorach powinni być ekonomowie
Skoro jesteśmy zobowiązani do zachowywania wszystkich świętych kanonów, powinniśmy bez żadnych zmian zachować i ten, który mówi, że przy każdym Kościele powinien być ekonom. Dobrze uczyni metropolita, jeżeli ustanowi ekonoma w swoim Kościele, jeśliby zaś tej zasady nie zachował, biskup Konstantynopola na mocy swojej władzy, może sam mu go wyznaczyć. Podobne prawo mają też metropolici w stosunku do podlegających im biskupów, którzy nie zadbali sami o ustanowienie ekonomów w swoich Kościołach. Ta sama norma powinna obowiązywać również klasztory.

XII. Nie wolno biskupowi ani opatowi oddawać majątków ziemskich, które należą do Kościoła
Gdyby biskup albo opat oddał w ręce władzy świeckiej albo przekazał innej osobie część dóbr biskupich lub klasztornych, taka darowizna jest nieważna w myśl kanonu świętych Apostołów, który mówi: „Biskup powinien troszczyć się o wszystkie dobra kościelne i tak nimi zarządzać, jak gdyby patrzył na niego Bóg. Nie wolno mu przywłaszczać sobie niczego, co należy do Kościoła ani oddawać swoim krewnym tego, co stanowi własność Boga. Jeśliby jego krewni byli ubodzy, niech zaopatrzy ich jak ubogich, lecz niech to nie będzie dla niego okazja do sprzeniewierzenia majątku Kościoła”.
Jeśliby podawano jako usprawiedliwienie, że dobra kościelne przynoszą straty i nie dają żadnego dochodu, to nawet wówczas nie wolno ich przekazywać panom świeckim, ale duchownym albo wieśniakom. Gdyby pan świecki podstępnie odkupił majątek dany duchownemu lub wieśniakowi, taka transakcja będzie nieważna, a majątek zostanie przywrócony biskupstwu lub klasztorowi. Jeżeli to uczyni biskup albo opat, ma być zdeponowany ze stanowiska, ponieważ przewrotnie trwoni to, czego nie zbierał.

XIII. Wielkiego potępienia godni są ci, którzy z klasztorów czynią mieszkania świeckie
Nieszczęścia trapiące - z powodu naszych grzechów - w ostatnich czasach Kościoły sprawiły, że niektóre święte domy zostały przejęte przez ludzi świeckich, przeto domy biskupie i klasztory stały się pomieszczeniami świeckimi i własnością prywatną. Jeżeli aktualni użytkownicy zgodzą się zwrócić te obiekty dobrowolnie, aby mogły zostać przywrócone do ich pierwotnego przeznaczenia, postąpią słusznie i uczciwie. Jeśli natomiast tak nie postąpią, a przynależą do stanu duchownego, złoży się ich z urzędu, a gdy są osobami świeckimi lub mnichami, będą wyłączeni ze wspólnoty. Zostali już bowiem osądzeni przez Ojca i Syna i Ducha Świętego i przeznaczeni tam „gdzie robak ich nie umiera i ogień nie gaśnie”, ponieważ sprzeciwiają się Panu, który mówi: „Z domu mego Ojca nie róbcie targowiska”.

XIV. Bez otrzymania nałożenia rąk nie wolno czytać z ambony w czasie liturgii
Dla wszystkich jest oczywiste, że w odniesieniu do świętej służby kapłańskiej powinien być zachowywany właściwy porządek, przeto jest rzeczą miłą Bogu dokładne przestrzeganie funkcji kapłańskich. Zauważono, że niektórzy klerycy, otrzymawszy jako dzieci tonsurę duchownego, nie mając zaś święceń udzielonych przez biskupa, podczas nabożeństwa czytają z ambony. Ponieważ jest to sprzeczne z zaleceniami kanonicznymi, nakazujemy, aby w przyszłości tego nie czyniono. To samo dotyczy również mnichów.
Jednakże każdy opat ma prawo wyświęcić swojego mnicha na lektora, lecz tylko we własnym klasztorze i gdy on sam otrzymał święcenia od biskupa na stanowisko opata i na pewno jest prezbiterem. Chorepiskopi również mogą święcić lektorów, jak na to zezwala starożytna tradycja, lecz tylko za zgodą biskupa.

XV. Duchownemu nie wolno przynależeć do dwóch Kościołów
Od dziś duchownemu nie wolno przynależeć do dwóch Kościołów. Takie postępowanie jest handlem i niegodnym poszukiwaniem korzyści, jest też absolutnie obce zwyczajowi kościelnemu. Słyszeliśmy bowiem głos samego Pana, że „nikt nie może dwom panom służyć. Bo albo jednego będzie nienawidził, a drugiego będzie miłował; albo z jednym będzie trzymał, a drugim wzgardzi”. Zatem, zgodnie ze słowami Apostoła: „Każdy niech pozostanie w takim stanie, w jakim został powołany” i służy Bogu w jednym Kościele. W sprawach kościelnych to, co jest czynione dla brudnych zysków materialnych, dla Boga jest czymś obcym. Są różne prace, które duchowny może podjąć dla zaspokojenia swoich potrzeb materialnych, aby zdobyć to, co niezbędne do życia. Mówi bowiem Apostoł: „Te ręce zarabiały na potrzeby moje i moich towarzyszy”. Ten przepis odnosi się również do tego miasta strzeżonego przez Boga. Odnośnie do duchownych na wsi, zważywszy na niewielką liczbę mieszkańców, trzeba okazać wyrozumiałość.

XVI. Kapłanom nie wolno nosić drogocennych szat
Wszelka ostentacja w strojach i ozdobach ciała powinna być obca dla osób stanu duchownego. Przeto biskupi lub duchowni, którzy przyozdabiają się w szaty wyszukane i błyszczące, mają się poprawić, a gdyby nadal tak czynili, należy ich ukarać. To samo dotyczy używania pachnideł. „Jak korzeń wydający truciznę” powstała herezja, która skalała Kościół katolicki - ci oszczercy chrześcijan i ich zwolennicy nie zadowolili się tylko potępieniem malowanych obrazów, ale zwrócili się przeciwko każdemu rodzajowi pobożności i prześladowali ludzi praktykujących życie święte i pobożne; na nich przeto wypełniły się słowa: „Odrazą napawa grzesznika pobożność”. Przeto należy karać każdego, kto drwi z człowieka odzianego w strój ubogi i skromny. Należy pamiętać, że od dawnych czasów duchowieństwo ubierało się. w szaty skromne, ponieważ to, co było używane nie z konieczności, ale dla elegancji, narażało się na zarzut «próżności», jak to stwierdzał sam Wielki Bazyli. Dlatego duchowni nie nosili szat z kolorowego jedwabiu ani różnobarwnych ozdób na brzegu płaszcza, posłuszni słowom, które powiedział sam Bóg: „Oto w domach królewskich są ci, którzy miękkie szaty noszą”.

XVII. Nie należy rozpoczynać budowy kaplicy, jeśli nie ma środków na dokończenie
Niektórzy mnisi porzucają swoje klasztory, ponieważ pragną sami rządzić i nie chcą podporządkować się nakazom posłuszeństwa; rozpoczynają wznoszenie własnych kaplic, choć nie posiadają wystarczających środków na dokończenie budowy. Jeśli ktoś będzie próbował to czynić, lokalny biskup powinien tego zabronić. Jednakże kto ma dosyć pieniędzy, powinien dokończyć rozpoczęte prace. Odnosi się to zarówno do duchownych, jak i do świeckich.

XV XVIII. Kobietom nie wolno mieszkać w domach biskupich ani w klasztorach męskich
„Nie bądźcie zgorszeniem dla obcych” - mówi Apostoł Boży. Zamieszkiwanie kobiet w domach biskupich i w klasztorach staje się przyczyną zgorszenia. Jeśliby odkryto, że jakiś biskup lub opat trzyma u siebie, w domu biskupim albo w klasztorze, do posług niewolnicę lub niewiastę wolną, ma być upomniany, a gdyby i wówczas jej nie zwolnił, zostanie zdeponowany. Jeśliby się zaś okazało, że niewiasty przebywają w domach wiejskich, do których biskup lub opat chciałby przyjeżdżać, to w czasie pobytu biskupa lub opata żadna z tych niewiast nie może wykonywać w tym czasie swoich posług. Powinny mieszkać wówczas w innym miejscu tak długo, aż biskup lub opat nie wyjedzie, aby nie było powodu do żadnych pomówień.

XIX. Przyjęcie do stanu duchownego i do klasztoru powinno się odbywać bez zapłaty
Chciwość pieniądza tak bardzo rozprzestrzeniła się wśród ludzi stojących na czele Kościoła, że niektórzy mężowie i niewiasty - osoby uważane za czcigodne i pobożne - zapomniawszy o przykazaniach Bożych pozwolili się do tego stopnia opanować temu grzechowi, że żądają pieniędzy za przyjęcie do stanu duchownego i do klasztoru. Dzieje się to, o czym mówił Bazyli Wielki: „Niesławny początek czyni bezwartościowym wszystko” – nie godzi się bowiem służyć Bogu z pomocą mamony. Każdy biskup, opat czy inny duchowny, który popełni ten występek, powinien tego zaprzestać albo zostanie usunięty ze stanowiska, zgodnie z drugim kanonem świętego soboru w Chalcedonie. Również gdy ksieni popełni taki grzech, zostanie usunięta ze swego klasztoru i przeniesiona do innego, ale bez prawa do przełożeństwa. To samo odnosi się do opata nie mającego święceń prezbiteratu. Jeśli w niektórych przypadkach rodzice dają jakby zwyczajowy posag dzieciom wstępującym do klasztoru lub same dzieci coś wniosły z oświadczeniem poświęcenia tego Bogu, postanawiamy, że klasztor powinien takie dary przyjąć, a dzieci mogą pozostać w tym klasztorze lub się wycofać, lecz tak, aby przeor nie miał sobie w tej sprawie nic do wyrzucenia.

XX. Nie wolno zakładać w przyszłości klasztorów mieszanych; o klasztorach mieszanych już istniejących
Zarządzamy, aby w przyszłości nie zakładano klasztorów mieszanych, ponieważ są one dla wielu powodem zgorszenia i upadku. Jeżeli osoby spokrewnione [różnej płci] postanawiają wyrzec się świata i równocześnie obrać życie zakonne, niechaj mężczyzna idzie do klasztoru męskiego, a kobieta do żeńskiego, gdyż tylko to podoba się Bogu.
Co do klasztorów mieszanych już istniejących postanawiamy, by stosowały się do reguły naszego Ojca, świętego Bazylego i żyły według jego przepisów. Jeden i ten sam klasztor nie może być jednocześnie zamieszkiwany przez mnichów i mniszki, gdyż za wspólnym mieszkaniem zaraz idzie cudzołóstwo. Mnichowi nie wolno prowadzić żadnych rozmów z mniszką na osobności, a mniszce z mnichem, aby się nie spoufalali. Niech mnich nigdy nie sypia w klasztorze żeńskim i nie zasiada razem z mniszką do stołu. Gdy z klasztoru męskiego przynosi się do żeńskiego konieczne zaopatrzenie, niechaj odbiera je przy furcie przełożona w towarzystwie starszej wiekiem siostry. Jeśli się zdarzy, że mnich chce się widzieć z mniszką, która jest jego krewną, niech krótko rozmawiają w obecności przeoryszy, po czym zaraz niech się oddali.

XXI. Nie wolno mnichom opuszczać własnych klasztorów i przechodzić do innych
Żadnemu mnichowi ani mniszce nie wolno samowolnie opuszczać własnego klasztoru celem przejścia do innego. Jeśli to uczynią, trzeba udzielić im gościny, lecz nie wolno przyjąć ich do klasztoru na stałe bez zgody ich opata.

XXII. Jeśli się zdarzy, że mnisi jedzą razem z kobietami, niech czynią to z całą skromnością i pobożnością, składając dzięki.
Wielką rzeczą jest wszystko ofiarować Bogu i nie służyć własnym pragnieniom. „Przeto czy jecie czy pijecie, wszystko na chwałę Boga czyńcie”, mówi Apostoł Boży. Chrystus, nasz Bóg w swoich Ewangeliach nakazał nam odsuwać się nawet od tego, co jest początkiem grzechu: przeto zostało przez niego zabronione nie tylko samo cudzołóstwo, lecz także poruszenie myśli skierowane na popełnienie tego grzechu. Pan powiedział przecież: „Każdy kto pożądliwie patrzy na kobietę, już się w swoim sercu dopuścił z nią cudzołóstwa”.
Skoro zostaliśmy w ten sposób pouczeni, powinniśmy oczyścić nasze myśli, albowiem „wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi korzyść”, tak naucza Apostoł. Oczywiście jest rzeczą konieczną, by każdy człowiek jadł, aby móc żyć.
Lecz nawet gdy ci, którzy wybrali małżeństwo, dzieci i światowe uczucia, jeśli spożywają posiłek razem, kobiety i mężczyźni, niech się zachowują w sposób nienaganny, niech złożą dzięki w modlitwie Temu, który im dał pożywienie, niech unikają natomiast zwyczaju przyglądania się przedstawieniom teatralnym, słuchania szatańskich śpiewów, patrzenia na muzykujących i tańczące nierządnice. Do tych rzeczy bowiem odnosi się przekleństwo Proroka, który mówi: „Nic, tylko harfy i cytry i wino na ucztach, o sprawę Pana nie dbają, ani nie baczą na dzieła rąk Jego”. Jeśli są wśród chrześcijan tacy, którzy się tak zachowują, mają się poprawić; jeśli tego nie uczynią, zostaną ukarani w myśl starych kanonów. Ci natomiast, którzy żyją w samotności, ponieważ przyrzekli Bogu nieść jarzmo celibatu, niech siedzą i milczą. Ci zaś, którzy żyją w stanie duchownym, nie powinni nigdy jadać z niewiastą sam na sam, ale tylko w towarzystwie wielu mężczyzn i niewiast kierujących się bojaźnią Bożą, aby nawet wspólne ucztowanie prowadziło do umocnienia duchowego. Ta zasada odnosi się też do krewnych. Gdyby jednak mnichowi lub duchownemu w podróży zabrakło pożywienia i był zmuszony wstąpić do zajazdu lub do domu prywatnego, wolno mu tak postąpić, ponieważ zmusza go konieczność.

TUTAJ ALBUM

soborowa.strefa.pl/code-6/